Wan, wek mircana Mezopotamyayê, bi gola şîn a xwe û çiyayên wê yên serbilind, dilê her rêwîtiyekê dike şîn. Ev bajar ne tenê xwezayekê, lê çanda xwe ya 5.000 salî jî di nav kevirên xwe de veşartî ye.
1. Çîroka Bajarê Wanê: Ji Medan Hetta Osmaniyan
A. Navê Wanê:
Navê "Wan"ê ji zimanê Urartû (Biayînî) tê, ji peyva "Biane" (avê zêde) an jî "Van" (avahiya kevnare). Di çavkaniyên Kurdî de wek Wan tê binavkirin.
B. Dîroka Wanê:
- Serdema Urartû (900-600 B.Z.): Paytexta Tuşpa li ser girava Wanê bû, bi keleh û kanalên avê yên bêhempa.
- Med û Pers (600-300 B.Z.): Di bin desthilatiya Key Kyaxares de bajar bûye navenda stratejîk.
- Serdema Kurdan (10-19. Sedsal): Mîrnişînên Kurd ên mîna Rewadiyan li vir hukm kirin.
- Şerê Cîhanî yê Yekem: Wan di navbera Osmaniyan û Rûsan de qezenç kir.
2. Xwezaya Wanê: Ji Golan Hetta Çiyayan
A. Gola Wanê:
- Şînbûna Wê: Di bin tavê de wek ewrê şîn dibiriqe.
- Adira Gola Wanê (Akdamar): Dêra Suryanî ya 10. sedsalî bi nexşên dîrokî.
- Çîrok: "Gola Wanê ne tenê av e; ew aştiya dîrokê vedide."
B. Çiyayên bilind:
- Çiyayê Nemrûd (2.150 m): Ji bo seyrana tavêşûnê.
- Çiyayê Ertûş (3.200 m): Ji bo çiyageriyê û dîtina kevokan.
C. Gundê Edremît (Edremit):
- Kaniyên Germ: Avên germ ên ji bo tenduristiyê.
- Baxçeyên Mêwê: Hêşîna Wanê û sêva Sor.
D. Kela Wanê (Tuşpa):
- Dîwarên Urartû: Bi nivîsên kevnar ên cûdî.
- Nêrîna Golan: Ji vê kelê, dîmenek bêhempa ya Gola Wanê heye.
3. Çanda Wanê: Ji Pistên Hetta Kiliman
A. Xwarinên Taybet:
- Murtuqa: Nanê taybet bi mastê û hingivê.
- Tandir: Goştê biraştî li nav erdê.
- Keledoş
B. Festîval û Çalakî:
- Newroz li Qereçoxê: Bi dansa govendê û agirê mezin.
- Festîvala Hêşîna Wanê: Di tîrmehê de, li gundê Edremîtê.
C. Hunerên Destî:
- Kilimên Wanê: Bi rengên sor û zer ên ji riwekên herêmê.
- Şaşikên Berfê: Ji kevirên kuvarsê têne çêkirin.
4. Rêbazên Ragihandinê û Cîhên Lêmanê
A. Rêbazên Ragihandinê:
- Balafir: Ji Stembolê (1,5 saet) an ji Amedê (45 deqîqe).
- Otobûs: Ji Wanê heta Colemêrgê (4 saet) bi dîmenên çiyayan.
B. Cîwar (Cîhên Lêmanê):
- Otelên Gola Wanê: Wan Lake Resort bi dîmenek balkonê.
- Konakên Gundî: Li Erdîşê, bi xwarinên malê.
5. Pêşniyarên Rêwîtiyê: Çawa Bêtir Kêf Bikin?
- Havînê: Li ser golanê belemilê bikin an jî li Adira Akdamarê seyrangehekê vekin.
- Zivistanê: Li Çiyayê Nemrûdê berfê biborin û li gundê Xaçortê çayekê germ vexwin.
- Gotina Rêwî: "Wanê, heke tu çavê xwe vekî, dê bêhna dîrokê bi te re hebe."
Bîranîn: Wan, bi zimanê xwe yê Kurdî, xwezaya xwe ya bedew, û mîrata xwe ya kevnar, wek bêjeyek ji çîroka Mezopotamyayê ye. Her gav navên Kurdî bi kar bînin (mînak: Wan, ne "Van")! 🌟
Şîrove 0